🎋आरोग्यवर्धिनी🎋

                          🎋 आरोग्यवर्धिनी🎋

विशेष प्रतिनिधी:- सुविधा वागळे

हृदयविकार तसेच पॅरॅलिसिस (लकवा) या आजारांवरती लक्षणे व उपाययोजना ....राजू मसुरकर.....

सध्या देशामध्ये तीव्र हृदयविकार पॅरालिसीस (अर्धांगी) हे रुग्ण यांच्यात झपाट्याने वाढ झाली असून यामध्ये ३० ते ३५ वयोगटातील व्यक्तींना असे आजार होतात. तसेच ज्या रुग्णांना असणारी लक्षणे व कशामुळे हे आजार पसरतात यावर उपाययोजना करण्याची गरज असते असे मार्गदर्शन जीवनरक्षा वैद्यकीय प्रतिष्ठानचे अध्यक्ष तथा जिल्हा काँग्रेस सरचिटणीस राजू मसुरकर यांनी केले आहे.

सध्या देशामध्ये ३० ते ३५ वयोगटातील असे रुग्ण हृदयविकाराने पछाडले असून अनेकदा यासाठी महात्मा फुले जीवनदायी आरोग्य योजनेअंतर्गत मोफत शस्त्रक्रिया करण्यासाठी माझ्याकडे योग्य ते मार्गदर्शन करण्यासाठी येत असून मी अनेक हृदयविकार तज्ञ डॉक्टरांच्या संपर्कात असून असे आजार कशामुळे होतात याची मला माहिती प्राप्त झाली असून मी माहिती जनतेपर्यंत पोहोचावी अशी माझी विनंती आहे.

हृदयविकाराचा तीव्र झटका होण्याची मूळ कारणे पहिलं म्हणजे अनुवंशिकता म्हणजे आपल्या आई-वडिलांना किंवा आजोबांना अशा प्रकारचे हृदय विकार झाले असतील तर तशाच प्रकारे त्या रुग्णांना हृदयविकाराचा संभाव्य धोका असतो.

तसेच दुसरे कारण म्हणजे मानसिक ताण-तणाव, टेन्शन यामुळे हृदयावरती मोठा ताण येऊन सुद्धा हृदय विकार होण्याची शक्यता असते, तिसरे कारण हे चरबीयुक्त तसेच तेलकट खाद्य पदार्थ रुग्णाला सतत सेवन करत असल्यास उदा. मटण, मासे त्याचप्रमाणे तेलकट वडा-भजी सतत सेवन करत असणारे तेलकट फास्टफूड यामुळे रक्तामध्ये हळूहळू चरबीचे प्रमाण वाढत जाऊन प्रमाणाबाहेर रक्तातील चरबी वाढत असल्याने हृदयाच्या रक्तवाहिनीमध्ये चरबी साठून व रक्त चरबीमध्ये गुठळी होऊन हृदयाला आवश्यक असणारा रक्त पुरवठा न झाल्याने अशा रुग्णांना तीव्र हृदयाचा झटका येण्याची शक्यता असते.

यामुळे अनेक रुग्णांवरती शस्त्रक्रिया करण्याची पाळी येत असते. आणि शस्त्रक्रिया झाल्यानंतर असे रुग्ण डॉक्टरांच्या सल्ल्याने आहारात फरक करून पथ्यपाणी करत असतात त्यामध्ये कुठल्याही ३०ते ३५ वयोगटातील महिला किंवा पुरुष या व्यक्तीने दर सहा महिन्याने आपले रक्तातील कोलेस्ट्रॉल (रक्तातील चरबी) नॉरमल १५० ते २२५ याच्यामध्ये( टोटल प्रोफाइल) यासाठी प्रायव्हेट रक्तचाचणी लॅबमध्ये तीनशे ते चारशे रुपये एवढा खर्च आपल्याला येतो. कोलेस्ट्रॉलचे प्रमाण तसेच रक्तातील चरबी याची तपासणी तज्ञ डॉक्टरांच्या सल्ल्याने द सहा महिन्यांनी किंवा वर्षातून एकदा करून घेतली पाहिजे. जर कोलेस्ट्रॉल (रक्तातील चरबी) जास्त असल्यास योग्य तो औषधोपचार कोलेस्ट्रॉल कमी करण्यासाठी गोळ्या घ्याव्या लागतात

या कोलेस्ट्रॉलचे निदान करण्यासाठी किमान १२ तास उपाशी पोटी रक्तातील चरबीचे निदान केल्यास आपल्या रुग्णावरती अशी हृदयाची अवघड शस्त्रक्रिया करण्याची पाळी येत नाही त्याचप्रमाणे आपल्या मेंदूवरती ताणतणाव असल्यास डॉक्टरांच्या सल्ल्याने किमान ८ ते १० तास चांगली झोप मिळावी यासाठी योग्य औषधोपचार डॉक्टरांच्या सल्ल्याने केल्यास असा हृदयविकाराचा धोका टाळू शकतो.

हृदयाची शस्त्रक्रिया येणाऱ्या रुग्णांवरती किमान एक ते दोन ब्लॉकेजेस ऍन्जिओग्राफी मध्ये दिसल्यास आणि असे निदान झाल्यास हृदयाला जोडणाऱ्या रक्तवाहिनीमध्ये रक्तवाहिनी प्रसरण करून यामध्ये एक स्टेन घालावी लागते यामधून व्यवस्थितपणे रक्तपुरवठा पूर्ववत झाल्यास रुग्णाला आराम पडून पुन्हा हृदयविकार होण्याचा धोका टळतो. ह्यालाच म्हणतात हृदयाची शस्त्रक्रिया (एन्जोप्लास्टी).एन्जोप्लास्टी झाल्यानंतर किमान चौथ्या दिवशी रुग्ण आपल्या घरी रुग्णालयातून डिस्चार्ज होऊन परततो.

दोन पेक्षा तीन किंवा पाच ब्लॉक असल्यास त्याला हृदयाची बायपास शस्त्रक्रिया केली जाते. म्हणजेच पायातील एक रक्तवाहिनी काढून ती हृदयाच्या दुसऱ्या साईटने जोडून हृदयाला पूर्वरत रक्तपुरवठा व्यवस्थितपणे केला जातो यालाच म्हणतात बायपास शस्त्रक्रिया...
किमान अशा रुग्णांची शस्त्रक्रिया पाच तास चालून तीन दिवस आय.सी.यू (ICU) मध्ये (अतिदक्षता विभागात) ठेवून दहा दिवसांपर्यंत रुग्णाला डिस्चार्ज देऊन घरी पाठवून पुन्हा दहा दिवसानंतर शस्त्रक्रिया करतेवेळी लागणारे टाके काढण्यासाठी डॉक्टर बोलवून पुन्हा अशा रुग्णांची तपासणी व निदान केले जाते आणि पूर्वरत रुग्ण बरा होतो.असे मार्गदर्शन जीवनरक्षा वैद्यकीय प्रतिष्ठानचे अध्यक्ष तथा जिल्हा काँग्रेस सरचिटणीस राजू मसुरकर यांनी केले आहे..

साधारणपणे ५० ते अधिक वयोगटातील व्यक्तींना पॅरालिसीस (लकवा) होण्याची दाट शक्यता असते. यामध्ये प्रमुख कारण म्हणजे मेंदूची शस्त्रक्रिया करणारे तज्ञ डॉक्टर न्यूरोसर्जन यांच्याकडून मिळालेली माहिती आपल्यापर्यंत सादर करीत आहेत. अशा रुग्णांना हाय ब्लड प्रेशर बरेचदा असतो साधारणपणे डोके दुखणे, अति घाम येणे, थरथरणी भरणे, छातीमध्ये धडधड होणे, पोटामध्ये तीव्र वेदना होणे अशा रुग्णांचे मूळ कारण मुतखडा, मानेतील व मणक्यामध्ये गॅप (स्पोंटॅलिटीस) तसेच किडनीतील क्रिएटिन (किडनी फंक्शन) याचे योग्य ते निदान झाल्यानंतर ब्लड प्रेशरच्या योग्य त्या गोळ्या डॉक्टरांच्या सल्ल्याने आयुष्यभर रुग्णाना घ्याव्या लागतात.

किमान एक वर्ष ते सहा महिन्यापर्यंत तज्ञ डॉक्टरांकडे अशी तपासणी करून निदान केल्यानंतर डॉक्टरांना आवश्यक वाटल्यास गोळ्यांचा जादा पावर ब्लड प्रेशर चा डोस (गोळ्या) डॉक्टरांकडून आयुष्यभरासाठी दिला जातो असे रुग्ण डॉक्टरांच्या सल्ल्याशिवाय आपल्या मनाने ब्लड प्रेशर च्या गोळ्या बंद करतात यामुळे मेंदूच्या रक्तवाहिनीमध्ये प्रेशर येउन गुठळी किंवा रक्तस्राव होतो.


यासाठी डॉक्टर सिटीस्कॅन चे निदान करून योग्य ते औषधोपचार व इंजेक्शने रुग्णावरती करून असे रुग्ण बर्‍याचदा पूर्ववत बरे होतात.

असे काही रुग्ण मेंदूतील गुठळी किंवा रक्तस्राव व्यवस्थितपणे न झाल्याने त्यांना कायमस्वरूपी अर्धांगी (लकवा) होतो यासाठी अशा रुग्णांना लकवा झाल्यानंतर आयुर्वेदिक तज्ञ डॉक्टरांकडे जाऊन पंचकर्मा, स्वेदन असे उपचार पंधरा दिवसापर्यंत व तसे उपचार झाल्यानंतर फिजिओथेरपिस्ट (शरीराच्या अवयवांचा व्यायाम घेणारा तज्ञ डॉक्टर) यांच्याकडून व्यायाम करून घेतल्यास लकवा आल्यापासून तीन महिन्यापर्यंत असे व्यायाम करून घेतल्यास साधारणतः याआजारात ८० ते ८५ टक्के रुग्ण बरे होऊन पूर्ववत काम करायला लागतात. असे कित्येक रुग्ण माझ्या डोळ्यादेखत माझ्या सल्ल्याने बरे झाले आहेत

यासाठी अशा वयस्कर रुग्णांना डॉक्टरांनी दिलेल्या ब्लड प्रेशर च्या गोळ्या चुकवता कामा नये तसेच विसरता कामा नये याची दक्षता जवळच्या घरातील नातेवाईकांनी घेतली पाहिजे त्याचप्रमाणे ३५ ते ४० या वयोगटातील स्त्री किंवा पुरुष व्यक्तीने दर सहा महिन्याने डॉक्टरांच्या सल्ल्याने ब्लड प्रेशर आपला तपासून घेतला पाहिजे आपल्याला खूप समजते असे समजून अनेक व्यक्ती बारीक-सारीक आजाराची लक्षणे दिसल्यास मेडिकल स्टोअर मध्ये जाऊन आपले आपणच गोळ्या घेतात त्यामुळे अशा व्यक्तींच्या आरोग्यवरती विपरीत परिणाम होतो अशी प्रतिक्रिया व मार्गदर्शन जीवनरक्षा वैद्यकीय प्रतिष्ठान चे अध्यक्ष तथा जिल्हा काँग्रेस सरचिटणीस राजू मसुरकर यांनी केली आहे.